De eerste Russische maanlandingsmissie in 47 jaar is afgelopen weekend mislukt. Jullie vroegen op ons NUjij-reactieplatform waarom maanlandingen ondanks ruim vijftig jaar ervaring toch mis blijven gaan. Ruimtevaart is en blijft een groot experiment, zegt een expert.
In het kort
- Russische maanlandingsmissie is mislukt door fout met motoren
- Ruimtevaart blijft een groot experiment, mislukkingen zijn ingecalculeerd
- Rusland heeft geen budget voor een nieuwe poging, de VS zet in op een maanlanding voor 2030
Het Russische maanvaartuig Luna-25 stortte zaterdag neer op de maan door een fout met de motoren. Die hadden precies 84 seconden moeten branden, zodat het vaartuig in een baan rond de maan zou komen.
In plaats daarvan brandden de motoren 127 seconden lang. Daardoor kwam het ruimtevaartuig in een te lage maanbaan en crashte het ongepland op het maanoppervlak.
Op ons NUjij-reactieplatform vroegen veel mensen zich af waarom maanlandingen in 2023 nog steeds mislukken. Het is de Amerikanen en de Russen in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw diverse keren gelukt.
“Het was niet Rusland, maar de Sovjet-Unie die tussen 1966 en 1976 op de maan is geland”, verbetert ruimtevaarthistoricus Ronald Klompe van het Nationaal Ruimtevaart Museum in Lelystad. “En de knappe koppen van toen kwamen ook nog eens uit het gebied dat we nu Oekraïne noemen.”
Rusland doet het voor het eerst
De mensen die in de jaren zeventig maanlanders ontwierpen en bouwden voor de Sovjet-Unie zijn volgens Klompe met pensioen, gevlucht of overleden. “Degenen die het nu voor Rusland proberen, doen het dus eigenlijk voor het eerst.”
Dat het mis kan gaan, is volgens sterrenkundige en wetenschapsjournalist Lucas Ellerbroek meestal ingecalculeerd. “Ruimtevaart is nieuwe technologie, met het risico op mislukkingen.”
De crash van het Luna-25-ruimtevaartuig is voor Rusland desondanks erg pijnlijk, denkt historicus Klompe. Het budget van de Russische ruimtevaartorganisatie Roscosmos is volgens hem veel kleiner dan dat van de Verenigde Staten en Europa. “Geld voor een nieuwe poging is er dus niet.”
Er was maar één kans
Dat was in de vorige eeuw wel anders. “Toen bouwde de Sovjet-Unie drie dezelfde raketten en werd de eerste gelanceerd”, legt Klompe uit. “Als het misging, werden aanpassingen gedaan aan de twee overgebleven raketten en werd het opnieuw geprobeerd.”
Rusland had maar één kans. Het mocht dus niet falen.
Nu waren er volgens Klompe maar één raket en één maanlander. “Rusland had maar één kans. Het mocht dus niet falen.”
Het lijkt alsof het nu vaak misgaat, maar er zijn tientallen jaren slechts een paar maanlandingen geweest. Daarnaast is landen op de maan erg lastig en gevaarlijk.
“We hebben nu een nieuwe race naar de maan”, denkt sterrenkundige Ellerbroek. “Voor de komende vijf jaar staan tientallen maanmissies gepland.”
In de vorige eeuw was het een race tussen de Sovjet-Unie en de VS. Nu doen ook nog negen andere landen en talloze commerciële partijen mee.
Ontvang een melding bij nieuwe ontwikkelingen.
Uitkomst van nieuwe ‘wedloop’ staat al vast
“De ruimtevaartorganisaties in de verschillende landen zien het niet als een race”, zegt Klompe. “De uitkomst staat ook al vast. Amerika zet voor 2030 weer mensen op de maan, China pas na 2030.”
Toch vindt Ellerbroek de maanmissies geldverslindende prestigeprojecten. De wetenschapper zou veel liever zien dat we naar de maan gaan voor iets wat we op aarde niet kunnen. Als voorbeeld noemt hij een telescoop op de achterkant van de maan, “zodat je geen storing meer hebt van radiosignalen vanaf de aarde”. Maar ook geologisch en astronomisch onderzoek naar de nog steeds onbekende oorsprong van de maan.
