Als alles goed gaat, landt Japan volgend jaar als vijfde land op de maan. Vorige maand lukte het India als vierde land. Ook de VS en China zetten alles op alles om naar de maan te gaan. Kortom: we zitten midden in een nieuwe maanrace.
De VS en China willen binnen een paar jaar mensen naar de maan brengen. Dat is al sinds 1972 niet meer gebeurd. Harrison Schmitt was de laatste astronaut die als onderdeel van de Apollo 17-missie voet zette op de maan.
Lange tijd gebeurde er niets, tot China in 2013 een onbemande lander op de maan zette. Volgens ruimtevaartexpert Rob van den Berg was dat het moment dat de nieuwe maanrace begon. Van den Berg is verbonden aan sterrenwacht Sonnenborgh in Utrecht en was jarenlang directeur van de Space Expo.
“Toen China op de maan landde, zag je de VS opschrikken”, zegt hij. “Het land wil zijn potentiële machtspositie niet uit handen geven. Daarna werd het Artemis-programma opgezet, waarmee uiteindelijk mensen naar de maan worden gestuurd.”
Ook bij andere landen is de laatste jaren interesse voor de maan ontstaan. Toch is deze race anders dan in de jaren zestig. Toen ging het over welk land als eerste zou landen, maar dat moment is geweest. “Nu zijn er commerciële en geopolitieke belangen”, zegt Van den Berg.
Ontvang meldingen bij belangrijke ontwikkelingen
Strijd om grondstoffen op de maan
Daarbij is vooral de zuidpool van de maan belangrijk. In de kraters is ijs aangetroffen, wat bestaat uit waterstof en zuurstof. Dat is belangrijk om maanbases te bouwen. “En met een basis op de maan valt geld te verdienen”, zegt de ruimtevaartdeskundige. Zo zijn er allerlei grondstoffen te delven, waaronder aardmetalen en helium-3, een belangrijk element voor kernfusie.
De maan is van niemand. Dat betekent dat elk land ernaartoe kan, basissen kan plaatsen en er grondstoffen kan delven. Het betekent ook dat niemand er een gebied mag claimen zodat andere landen er niet meer kunnen komen.
Wat dat betreft lijkt het op Antarctica. “Daar mag je allerlei basissen bouwen, maar niet zeggen: dit is van ons”, zegt Van den Berg. “Daar is een vreedzaam samenwerkingsmodel voor wetenschappelijk onderzoek. Het verschil is dat op de maan grondstoffen worden gedolven. Dan wordt het mogelijk een ander verhaal vanwege commerciële belangen. De wetgeving is er nog niet klaar voor.”
Tussenstop richting Mars
Naast geopolitieke en commerciële belangen, wordt de maan ook gezien als een belangrijke springplank om door te reizen naar Mars. “Op de maan kun je alles oefenen”, zegt Van den Berg. “Niet alle technologie kun je goed testen op aarde. Lanceringen vanaf de maan zijn makkelijker, omdat daar de zwaartekracht zes keer minder is.”
Toch gaat het nog regelmatig mis met maanmissies. Dit jaar crashte bijvoorbeeld een lander van Rusland op het maanoppervlak. Ook een Japans bedrijf zag zijn voertuig te pletter slaan. “Het blijven nieuwe technologie en nieuwe prototypes”, zegt Van den Berg. “Een klein foutje is zo gemaakt.”
De komende tijd blijft het druk op de maan en wordt het toch weer spannend wie er voor het eerst in vijftig jaar op de maan landt. De VS mikt op 2025, maar er heerst onder experts weinig vertrouwen dat die deadline wordt gehaald. “China werkt heel erg onder de radar”, zegt Van de Berg. “Het kan zomaar zijn dat het een Chinees is die nu weer als eerste op de maan staat.”
