Al ruim honderd jaar verzorgt KPN het vaste telefoonnetwerk in heel Nederland. Maar door de komst van glasvezel gaat de telefoonlijn verdwijnen. Daarom speelt het telecombedrijf een tactisch schaakspel om ook in toekomst de grootste te kunnen blijven.
Vroeger werd de telefoonlijn gebruikt om mee te bellen. Nu gebruiken we hem ook om te internetten. Maar het telefoonnetwerk is verouderd en kost veel in onderhoud. Daarom worden overal in Nederland glasvezelnetwerken aangelegd. Die zijn veel sneller en goedkoper in onderhoud en gaan de telefoonlijn vervangen.
Tientallen netwerkbedrijven en investeerders zijn in Nederland bezig met het aanleggen van glasvezelnetwerken, vertelt glasvezelexpert Hendrik Rood van consultancybureau Stratix aan NU.nl. “Het heeft veel weg van handdoekje leggen bij het zwembad van grote hotels.”
“Wie het eerst een netwerk aanlegt, heeft de beste kansen om er geld aan te verdienen”, legt Rood uit. Met de komst van al die glasvezelaanbieders is het daardoor niet meer vanzelfsprekend dat KPN in jouw woning de telecomleverancier is.
Toch wil KPN de grootste telecomaanbieder in Nederland blijven. Het bedrijf speelt daarom een slim schaakspel. “Eind 2026 willen we 80 procent van alle Nederlandse huishoudens aangesloten hebben op ons eigen glasvezelnetwerk”, zegt KPN-woordvoerder Hans van Zon.
In de aanlegplannen van KPN zit veel overlap met andere aangelegde of geplande glasvezelnetwerken. Op sommige plekken, bijvoorbeeld in het Haagse stadsdeel Segbroek, hebben woningen daardoor zelfs al twee glasvezelaansluitingen. “Pure kapitaalvernietiging”, zegt Rood. “Maar van overlap op grote schaal is nog geen sprake. Ze ontwijken elkaar vooralsnog zo veel mogelijk.”
KPN speelt een schaakspel
KPN belooft dat de meeste huishoudens glasvezel krijgen. Daarnaast ‘dreigt’ het bedrijf zijn netwerk over dat van een andere aanbieder aan te leggen. Dat is onderdeel van het spel dat glasvezelbedrijven met elkaar spelen.
“Andere bedrijven kennen de ambities van KPN en maken op basis daarvan een keuze of ze ergens een glasvezelnetwerk aanleggen”, vertelt markttoezichthouder ACM. “Ondanks de ambities van KPN zien we dat andere bedrijven op veel plekken glasvezelnetwerken bouwen.”
Door de lage rente van de afgelopen jaren was glasvezel voor investeerders een interessante manier om geld te beleggen. Aanleg kost veel geld, maar bij verkoop van het netwerk kunnen investeerders winst maken.
Zo’n verkoop vond deze week plaats. KPN kocht het glasvezelnetwerk van investeerder Primevest. Dat is de partij die drie jaar geleden als eerste glasvezel heeft aangelegd in Segbroek en waar KPN een jaar later ‘overheen’ is gegaan. Wat KPN voor deze overname betaalt, is niet bekendgemaakt.
Primevest zat klem
Primevest had volgens telecomanalist Tim Poulus geen andere keuze dan zijn netwerk te verkopen. “Buiten T-Mobile had Primevest geen huurder en KPN dreigde met het overbouwen van zijn netwerk”, zegt hij.
Volgens Poulus waren er ook geen andere kopers, waardoor hij het ziet als een verplichte verkoop. Daardoor heeft KPN waarschijnlijk niet te veel hoeven te betalen voor deze overname en heeft het telecombedrijf deze zet in het glasvezelschaakspel gewonnen.
Open Dutch Fiber heeft een sleutelrol
Een andere grote concurrent van KPN wordt Open Dutch Fiber. Dat bedrijf wil samen met T-Mobile in de loop van 2025 twee miljoen woningen van glasvezel voorzien. Net als bij Primevest zit ook achter Open Dutch Fiber een investeerder die glasvezelaanleg als belegging ziet.
“Het wordt heel interessant om te kijken wat er met Open Dutch Fiber gaat gebeuren”, zegt Poulus. Volgens de analist is het bedrijf een interessant overnamedoelwit voor KPN. “Dat zou zomaar de doelstelling van de investeerder kunnen zijn.”
Het zou leuker zijn als Open Dutch Fiber zelfstandig blijft en gaat concurreren met KPN, vindt de analist. “Dan hebben we in Nederland een echte concurrent voor KPN en Ziggo.” Daarmee heeft het glasvezelbedrijf een sleutelrol voor de toekomst van de markt.
Hoe de markt voor glasvezelnetwerken er over vijf tot tien jaar uitziet, kan toezichthouder ACM niet voorspellen. Maar de waakhond houdt nauwlettend in de gaten of het schaakspel eerlijk wordt gespeeld. “Als een bedrijf te machtig wordt of zich misdraagt, grijpen we in.”
