Nederland huisvest een van de grootste internetknooppunten ter wereld en is een draaischijf in de digitale wereldeconomie. We zijn daardoor een goede vestigingslocatie voor internetbedrijven met hun datacenters. Die koppositie kost veel energie, maar volgens de datacenters is dat gelukkig meestal groene.
In en rond Amsterdam bevindt zich een van de grootste internetknooppunten ter wereld: de Amsterdam Internet Exchange (AMS-IX). In de datacenters van AMS-IX komen grote internetkabels uit bijvoorbeeld de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Scandinavië bij elkaar.
Heel veel internationaal internetverkeer ‘reist’ via het internetknooppunt in Amsterdam. Daarnaast is ons land via AMS-IX aangesloten op het wereldwijde web. Daardoor kunnen we websites uit de Verenigde Staten bezoeken of bijvoorbeeld videobellen met iemand in Australië.
Dankzij onze goede digitale infrastructuur is Nederland erg in trek bij internetbedrijven om hun datacenters te bouwen. Maar dat heeft een keerzijde: het stroomverbruik.
“Mensen denken vaak dat datacenters onnodige energieslurpers zijn”, vertelt Laura Beukers van de Dutch Datacenter Association (DDA) aan NU.nl. “Maar zonder datacenters werkt bijna geen enkele app op je telefoon en kun je geen websites bezoeken of Netflix kijken.”
Het elektriciteitsverbruik van Nederlandse datacenters kwam volgens statistiekbureau CBS in 2021 neer op ruim 3,5 procent van het totale stroomverbruik van ons land. Ter vergelijking: dat is ruim drie keer zoveel als het elektriciteitsverbruik van alle treinen in Nederland.
Tussen 2017 en 2021 is het verbruik van Nederlandse datacenters volgens het CBS meer dan verdubbeld. Dat komt doordat we er grote nieuwe datacenters bij hebben gekregen en bestaande datacenters zijn uitgebreid.
Datacenters worden wereldwijd steeds efficiënter
Wereldwijd groeit het stroomverbruik van het internet minder hard. Volgens het Internationale Energie Agentschap (IEA) lag het wereldwijde internetverkeer in 2020 bijna zeventien keer zo hoog als in 2010.
In dezelfde periode is het energieverbruik van het internet met 10 procent gestegen. Dat betekent dat datacenters steeds efficiënter en energiezuiniger worden.
Door het gigantische elektriciteitsverbruik van Nederlandse datacenters ligt de datacenterbranche regelmatig onder vuur. Het schuurt volgens NU.nl-klimaatverslaggever Jeroen Kraan met het Nederlandse klimaatbeleid. “Maar bekeken vanuit het wereldwijde klimaat maakt het niet uit of een datacenter in Nederland staat of elders.”
‘Liever Nederland dan een land zonder oog voor het klimaat’
“In Nederland is veel oog voor duurzaamheid en het klimaat”, vertelt woordvoerder Zoë Derksen van de Dutch Datacenter Association (DDA). “Daarom kan een datacenter beter in ons land staan dan in een land met minder aandacht voor het klimaat.”
De Nederlandse datacenterbranche probeert volgens Derksen zijn impact op het klimaat zoveel mogelijk te beperken: “Bijna alle datacenters die zijn aangesloten bij de DDA gebruiken enkel groene stroom.”
Daarnaast is energie volgens Derksen de grootste kostenpost voor datacenters. “Er is daardoor een grote prikkel om energie te besparen en te verduurzamen.”
Overheid verplicht energiebesparing
De energieprijs is volgens Kraan niet het enige cijfer waarmee bedrijven rekenen. “Voor bedrijven kan het goedkoper zijn om oudere en minder energiezuinige servers nog wat langer te gebruiken dan te investeren in nieuwe en zuinigere apparatuur.”
Om dat te voorkomen heeft de Nederlandse overheid een zogenoemde energiebespaarplicht opgelegd. Daarmee worden bijvoorbeeld datacenters verplicht om energiebesparende maatregelen te treffen als de terugverdientijd daarvan minder dan vijf jaar bedraagt.
Dat er veel energie bespaard kan worden, laat AMS-IX zien. Het internetknooppunt verving de zogenoemde switches in een van zijn zestien datacenters in Amsterdam. Daarmee daalde het energieverbruik met 85 procent. Die maatregel gaat het knooppunt nu ook op andere locaties doorvoeren.
De Nederlandse overheid gaf zelf ook het goede voorbeeld. Er werden 64 oude en kleine ICT-ruimtes samengevoegd in vijf grote datacenters. Daarmee wordt nu 50 procent energie bespaard.
